Vaccine là gì? Có những loại vaccine nào hiện nay?

Vaccine giúp con người bảo vệ khỏi những bệnh nghiêm trọng hay phòng sự lây lan của bệnh truyền nhiễm,…Vậy bạn đã biết vaccine là gì? Hay cơ chế của vaccine là gì? Có những loại vaccine nào? Hôm nay hãy cùng wangsnorthpark.com tìm hiểu về vaccine ở bài viết này nhé!

I. Vaccine là gì?

Vaccine là gì? Vaccine là chế phẩm sinh học sở hữu đặc tính kháng nguyên có nguồn gốc từ vi sinh vật (toàn bộ hoặc một phần, hoặc cấu trúc tương tự vi sinh vật) được sử dụng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với tác nhân gây bệnh cụ thể là sinh phẩm.

Nhà khoa học Jenner, người đã phát minh ra vắc-xin vào năm 1796, có thể được coi là một trong những thành tựu y học vĩ đại nhất của nhân loại. Kể từ khi vắc xin ra đời, nhân loại đã thực sự sở hữu siêu vũ khí sắc bén nhất, hiệu quả nhất để chủ động phòng chống các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. 

Thực chất của tiêm chủng là sử dụng vắc xin để kích thích cơ thể tạo miễn dịch chủ động đặc hiệu chống lại các bệnh nhiễm trùng cụ thể. Đến nay, việc tiêm chủng vắc xin phòng chống khoảng 30 bệnh truyền nhiễm đã được thực hiện và khoảng 190 quốc gia và vùng lãnh thổ đã sử dụng phổ biến vắc xin trong dân số và việc tiêm chủng thực sự có vai trò to lớn trong cộng đồng thế giới ngày càng gia tăng.

Tiêm chủng và tiêm phòng là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm ở người. Khoảng 85% đến 95% số người được tiêm chủng có được khả năng miễn dịch đặc hiệu giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và tất nhiên, không bị chết hoặc bị di chứng của bệnh. Khoảng 2,5 triệu trẻ em trên thế giới được cứu khỏi tử vong vì các bệnh truyền nhiễm mỗi năm nhờ vắc-xin. 

II. Đặc tính của vaccine

1. Tính kháng nguyên đặc thù

Khả năng kích thích cơ thể tạo kháng thể. Kháng nguyên mạnh là kháng nguyên khi đưa vào cơ thể đã sinh ra nhiều kháng thể còn kháng nguyên yếu là chất đưa vào nhiều hoặc kèm theo tá dược mới sinh kháng thể.

2. Tính sinh miễn dịch

Vắc xin – Tiêm chủng với vi khuẩn hoặc virus giảm độc lực hoặc các protein kháng nguyên cụ thể để tạo ra phản ứng miễn dịch mang lại khả năng đề kháng hiệu quả cho cơ thể sau khi bệnh xâm nhập với đầy đủ độc tính.

III. Có những loại vaccine nào?

Vaccine trước đây chỉ có 3 loại cơ bản là vaccine giải độc tố, vaccine chết và vaccine sống giảm độc lập. Ngày nay nhờ vào công nghệ kỹ thuật tiến bộ đã có thêm vaccine chiết tách và vaccine tái tổ hợp.

1. Vaccine giải độc tố

Được sản xuất từ ​​ngoại độc tố của vi khuẩn bằng cách làm mất độc lực nhưng vẫn giữ được đặc tính kháng nguyên. Khi hệ thống miễn dịch của bạn nhận được vắc-xin kháng nọc độc, nó sẽ học cách chống lại độc tố một cách tự nhiên. Hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể trung hòa các chất độc.
Ví dụ: Vaccine uốn ván, bạch hầu,…

2. Vaccine sống giảm độc lực

Một tác nhân lây nhiễm tự nhiên đã được làm giảm độc nhân tạo trong phòng thí nghiệm. Vắc xin đậu mùa là vắc xin đầu tiên trong lịch sử, một loại vi rút ở động vật (bệnh đậu mùa bò) có thể bảo vệ chéo chống lại vi rút đậu mùa có liên quan chặt chẽ. Hầu hết các vắc-xin sống hiện có là vắc-xin vi-rút. Vắc xin sốt vàng da, vắc xin bại liệt, vắc xin sởi và rubella, và vắc xin quai bị. Một loại vắc xin sống thường được sử dụng là BCG.
Đối với vaccine sống, việc tiêm vắc-xin thường gây ra nhiễm trùng nhẹ hoặc không có triệu chứng, và sự nhân lên của virut trong cơ thể gây ra miễn dịch thường kéo dài tương đương với miễn dịch với nhiễm trùng tự nhiên. Ưu điểm của vắc xin sống là tiện lợi (tiêm một lần) và giá thành rẻ. Nhược điểm là nguy cơ nhiễm trùng (phản ứng và biến chứng).

2. Vaccine tách chiết

Đây là vaccine công nghệ cao, tách từ một phần vỏ chứa kháng nguyên đặc thù Polysaccharide của vi khuẩn. Nó có ưu điểm không có nguy cơ nhiễm trùng. Tuy nhiên giá thành cao, có nguy cơ mẫn cảm.
Ví dụ: kháng nguyên polysaccharide của cầu khuẩn màng não, polysaccharide của phế cầu…

3. Vaccine chết

Vắc xin này chứa tất cả các thành phần của chất khử trùng sốt truyền nhiễm, formol hoặc propiolactone, kể cả vắc xin vi khuẩn như ho gà, thương hàn TAB, tả miệng, hoặc vắc xin vi rút như cúm, bại liệt, dại….
Vắc xin này được làm từ vi sinh vật gây bệnh. Sau khi vi sinh vật bị tiêu diệt, toàn bộ hỗn dịch có thể được sử dụng làm vắc xin (vắc xin toàn phần) hoặc tinh chế để thu được các thành phần kháng nguyên chủ yếu kích thích đáp ứng miễn dịch dịch thể.

Ví dụ: Vaccine ho gà, thương hàn, tả,..

4. Vaccine tái tổ hợp

Loại vaccine này được sử dụng công nghệ sinh học hiện đại phân lập các gen mã hóa các kháng nguyên vi sinh vật cần thiết để sản xuất vắc xin và tái tổ hợp chúng thành E. coli hoặc một dòng tế bào thích hợp.

Ví dụ: tiêm phòng tả, tiêm phòng sốt thương hàn …

Các nhà khoa học đang nghiên cứu vắc xin tái tổ hợp chống lại cả vi khuẩn và vi rút cho HIV, bệnh dại và bệnh sởi.

IV. Tiêm vaccine có an toàn không?

Vắc xin rất an toàn. Nếu không tiêm và vắc-xin, trẻ em có thể mắc nhiều bệnh hơn có thể phòng ngừa bằng vắc-xin. Tất cả các loại vắc xin đều trải qua quá trình kiểm tra an toàn nghiêm ngặt, bao gồm cả thử nghiệm lâm sàng, trước khi đưa vào sử dụng chung. Các quốc gia chỉ đăng ký và phân phối vắc xin đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn.

V. Một số lưu ý khi tiêm vaccine

1. Đối tượng tiêm vaccine

Những người có nguy cơ cao bị nhiễm vi sinh vật gây bệnh không được miễn dịch. Trẻ em nên được tiêm chủng toàn diện và người lớn chỉ nên tiêm chủng cho các nhóm nguy cơ.

Trên 80% dân số chưa được tiêm chủng phải được tiêm chủng để phòng chống dịch bệnh. Tiêm chủng liên tục là loại hình tiêm chủng phổ cập hướng đến hầu hết trẻ em nên phạm vi bảo vệ của nó rất rộng, góp phần to lớn vào việc phát triển nguồn nhân lực ở mỗi quốc gia.

2. Đối tượng không nên tiêm vaccine

• Những người bị sốt cao

• Có biểu hiện dị ứng
• Vaccine sống giảm động lực không tiêm cho người thiếu hụt miễn dịch hay đang dùng thuốc đàn áp miễn dịch, bệnh ác tính, phụ nữ mang thai.

Trên đây là toàn bộ những thông tin về vaccine là gì được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng những thông tin về vaccine có thể hữu ích với các bạn. Cảm ơn đã đón đọc!